Hinduizm'in Meshepleri

Sanatana Dharma'nın 4 mezhebi vardır:

1) Vaishnavism

2) Saivism

3) Shaktism

4) Smartism.

Bütün Hindu mezheplerinin kabul ettiği inançlar genel olarak şunlardır:

-Vedalar (Samhitalar, Brahmanalar, Aranyakalar ve Upanişadlar) Tanrı sözüdür, ileri seviye ruhsal varlıklar olan Rişi'lere vahiy yoluyla gelmiştir. Bundan başka esasen bir Vaishnava ve Smarta şrutisi, kutsal kitabı olan Bhagavad Gita da pek çok Saivite ve Şakti tarafından saygı görür.


-Aşkın ve içkin olan her yerde var olan, hem yaratıcı hem de yaratılışın kendisi olan ve pek çok şekilde tezahür edebilen, farklı şekillerde adlandırılan, her şeyi, bütün canlıları ve evreni kapsayan, bütün canlıların kalbinde "üst ruh" olarak var olan tek Tanrı.


-Bütün canlıların yaptıkları, düşündükleri ve hissettikleriyle kendi kaderlerini yaratmaları, Karma/etki tepki yasası.


-Evrenin sürekli bir, oluşum, muhafaza ve yok ediliş devrelerinden geçtiği, sonsuz olduğu.


-Bütün canlıların, ruhsal evrimlerini tamamlayıp Mokşa'ya ulaşıncaya kadar yeniden bedenlendikleri/ reenkarnasyon inancı.


-Bütün hayatın ve canlıların kutsal olduğu; saygıyı, sevgiyi hak ettikleri, zararsızlık(ahimsa) ilkesi. Sadece, tek bir dinin geçerli olmadığı, bütün dinlerin Tanrı'ya ulaşmada çeşitli yollar olarak kabul edilmeleri gerektiği.

1) VAISHHNAVISM MEZHEBİ:

Mezhebe ait kutsal metinler: Srimad Bhagavatam (en önemli Hindu Puranası) Ramayana ve diğer Vaishnava Puranaları.

Felsefesi:

Avatar yani Tanrı'nın dünyaya bedenlenerek gelmesi inancı vardır. İnsan ile Tanrı olan Vişnu (veya Krişna ya da rama) arasında fark vardır. Mokşa yani kurtuluş, Krişna'nın saf bilinciyle kaplanmış olarak onun spiritüel mekanındaki sonsuz mutluluktur. Tanrı ile bir olmak/aynı olmak inancı Vaishnavism mezhebinde vardır yalnız kişi Tanrı'da tamamen yok olmaz, kendi ruhsal özelliklerini de korur, Tanrı'nın ruhuyla tamamen karışmaz denize atılan taş gibi Tanrısal bilinçle kaplanır ancak özü ayrı kalır bu anlamda Tanrı ile ruhlar tamamen ayrıdır ve ayrı kalacaktır. Doğum ölüm zincirinden kurtulan onun mekanında yaşamaya gidecektir.

İnsan Tanrı özüne sahiptir, ilahidir, ama "Tanrı" değildir, ondan bir "parça"dır ve evren Brahman'ın tezahürüdür ama "aynısı" değildir, ondan bir "parça"dır bu anlamda filozof Shankara'nın görüşünden biraz daha farklıdır. Yarı Tanrılar da Brahman'ın(Krişna) tezahürü değildir ama onun tarafından yaratılmışlardır. Birkaç Vaishnava okuluna göre (bilim adamları tarafından islam ve hristiyanlığın etkisiyle sonradan kurulduğu söylenen DVAITA gibi) madde gerçektir yanılsama değidir. Bazı Vaishnava mezheplerinin (Dvaita) kullandığı "Madde gerçektir" ifadesi, "madde" olgusunun da kozmosta yeri olduğunu ifade eder, bu anlamda madde yanılsama değildir ancak kesinlikle ilüzyondur, maddeyi bu bedenle ve duyu organlarıyla olduğu gibi algılamak olanaksızdır bu anlamda her şey "illüzyondur". Tüm vaishnavaların kutsal kitap olarak kabul ettiği Srimad bhagavatam şöyle der:

Tanrı tarafından yaratılan bir yanılgı sonucu, evren gerçek olmadığı halde gerçekmiş gibi görünür, tıpkı rüyada çektiğimiz acıların yalnızca hayalden ibaret olması gibi." (Srimad Bhagavatam 10.14.22)

Saf monizm görüşünü (Filozof Şankara'nın görüşünü) benimsemiş diğer Vaishnavalara göre madde gerçekten de yoktur, yani duyu organlarıyla algılanabilen (ki bu da gerçek değildir) dışında "madde" gerçekliği yoktur.

Monoteist bir dindir. Tek bir "Tanrı" vardır, o da Krişna'dır (Vişnu'nun avatarı). Bundan başka bir de "üstün melekler" veya Tanrı'nın hizmetçileri olan varlıklar vardır bunlara "yarı Tanrı" denir. Brahma ve Şiva bazı Vaishnava okullarınca Vişnu'nun tezahürleri olarak görülürken bazılarınca Vişnu'dan sonraki en önemli 2 "Tanrı'ya yakın güçte yarı-Tanrı" olarak görülür. En önemli amaç Tanrı sevgisi ve Tanrı'ya ibadet etmektir.(Bhakti-Yoga) İman birinci plandadır, mistik bilgi imandan sonra gelir.

Vaishnava'lar, yaygın olarak, Vishnu'nun avatarı olan veya Tanrı'nın bizzat kendi formu kabul edilen Krişna'ya ibadet ederler.

2) SAIVISM MEZHEBİ:

En eski Hindu mezhebi olduğu söylenir, eski ve köklü bir uygarlık olan(M.Ö. 3000) İndüs uygarlığının (veya Harappa) 2 dininden biriydi. Öyle ki bu uygarlıktan kalan Şiva şekilleri/biçimleri Şiva'ya ait diğer kalıntılar ortaya çıkarılmıştır. En mistik Hindu dinidir.

Mezhebe ait kutsal metinler: Şiva Agamaları (Şruti olarak görülür), Tirumantiram (Şruti olarak görülür), ve Şiva Puranaları. .Keşmir Şivacılığının bunlara ilaveten kendine has kutsal kitapları da vardır.Şiva Agamaları 28 tanedir, her bir Agama; felsefe, yoga, ibadet ve tapınak ile ilgili konulara değinen bölümlerinden oluşur, Keşmir Şivacılığı, bunlara ilaveten 64 Agama'yı daha kabul eder. Saivism kutsal kitaplarından biri Tirumantiram 28 Agama'dan bahsetmektedir

Felsefesi:

Avatar yani Tanrı'nın bedenlenmesi inancı yoktur, Panenteist bir dindir, her şey Brahman'dır. İnsanlar da aslında öz olarak Tanrı'dır. Her şey Brahman'ın (Şiva) tezahürüdür. Bütün yarı tanrı denen varlıklar Brahman'nın tezahürleridir. Mokşa yani kurtuluş demek, insanın özünün/ruhunun bir yağmur damlasının okyanusa karışıp onunla tamamen bir olması gibi sonsuz brahman'a (Şiva) karışarak onunla bir olması demektir. Tanrı ile insanın ruhu birdir (okyanus- su damlası örneği). Yoga, tapas uygulamaları, mistik bilgi ve amel birinci planda, iman ikinci plandadır.Asıl amaç Tanrı'nın üstün ve gizemli özünün ve insanın ruhunun aslında onunla bir olduğunun farkına varmak deneyimlemek ve cehaletten kurtulmaktır.

3) SHAKTISM MEZHEBİ:

Mezhebe ait Kutsal Metinler: Devi Gita, Srimad Devi Bhagavatam, Çandi Patha ve Şakta Puranaları.

Felsefesi:

Felsefelerinde tanrıça tapınımı vardır. Tanrıça dünyada beden alabilir yani avatar inancı vardır. Bu da Saivism gibi panenteist bir dindir. Her şey Brahman'dır. İnsanlar da aslında öz olarak Tanrıça'dır. Her şey brahman'ın (Shakta) tezahürüdür.

Bütün yarı tanrı denen varlıklar Brahman'nın tezahürleridir. Aryan işgalinden sonra Krişna da Shakta taraftarlarınca milyonlarca yarı tanrıdan sadece biri olarak kabul edilmiştir. Mokşa yani kurtuluş demek, insanın özünün/ruhunun bir yağmur damlasının okyanusa karışıp onunla tamamen bir olması gibi sonsuz brahman'a (Shakta) karışarak onunla bir olması demektir. Tanrıça ile insanın ruhu birdir. (okyanus- su damlası örneği) Her şey Tanrıça'nın parçasıdır da denebilir. Dilini dışarı çıkarmış bir şekilde ve oldukça vahşi bir biçimde resmedilen Kali ma (Kali ana) (Kara Tanrıça) isimli Tanrıça'ya da tapılmaktadır, Kali-ma, Shakti mezhebi taraftarlarınca "kötülüğün yok edicisi" olarak nitelendirilir.Saivism den farklı olarak büyücülük uygulamaları ön plandadır. Paganizm ile en çok yakınlık gösteren Hindu dinidir.

Hem mistik bilgi ve yoga hem de iman eşit ağırlıktadır.

4) SMARTISM MEZHEBİ

Smartalar tüm tezahürlerin Brahman'dan ortaya çıktığını kabul ederek Advaita (ikiliksizlik, filozof Shankara'nın felsefesi) felsefesini izlerler. Kişisel Tanrılar Brahman'ın farklı isimlerdeki görünümleridir.

Mezhebe ait kutsal metinler: Ashtavakra Gita.

Felsefesi:

Tek bir ruh vardır, insanlar da bu ruhu paylaşırlar, yani "parçalar"dan ziyade tüm canlıların "bütün" olarak bu ruhu taşıdığına inanılır. İnsan Tanrı özüne sahiptir, Gördüğümüz her şey aslında bir yanılsamadan ibarettir. Madde kesinlikle gerçek değildir, yanılsamadır.

Bu dinde mistik bilgi ve yoga uygulamaları tamamen ön plandadır, iman ikinci planda kalır.